Opis
Jak wygląda codzienna praca nauczyciela wspomagającego?
Obowiązki nauczyciela wspomagającego uzależnione są od potrzeb ucznia, którego pedagog ma wspierać na co dzień. Nauczyciel może pracować zarówno w klasach integracyjnych, jak i w grupach, w których tylko jeden z uczniów wymaga takiej pomocy.
Zasadniczo, głównym zadaniem pedagoga na takim stanowisku jest współpracowanie z nauczycielem przedmiotowym tak, aby zapewnić dziecku z orzeczeniem odpowiednią opiekę. Warto mieć bowiem na uwadze, że uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego może potrzebować:
- stopniowania trudności zadań,
- dostosowania kartkówek, testów,
- motywowania do nauki i wysiłku intelektualnego,
- pobudzania do aktywności,
- wyciszania.
Nauczyciel wspomagający przebywa z daną klasą na co dzień, dzięki czemu poznaje dzieci i ich problemy rozwojowe, przez co zyskuje pewną umiejętności przewidywania. Jego rolą jest objaśnianie poleceń, aktywizowanie, pomoc w skupieniu uwagi czy notowaniu ważnych kwestii.
Pedagog oprócz tego, że ma wspierać ucznia, utrzymuje też stały kontakt z rodzicami takiego dziecka i pomaga zespołowi sporządzać dokumentację – IPET oraz WOPFU. Wśród obowiązków nauczyciela wspomagającego można wymienić także prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych i rewalidacyjnych.
Jakie problemy ma uczeń z zespołem Aspergera?
Omawiając temat „plan pracy nauczyciela wspomagającego Asperger”, nie można pominąć kwestii związanej z podstawowymi objawami tego zaburzenia rozwojowego. To na ich podstawie ustala się bowiem cele pracy z uczniem oraz metody stosowane w takiej pracy. Należy wiedzieć więc, że zespół Aspergera diagnozuje się między innymi na podstawie następujących zachowań:
- niechęć do zmian,
- łatwe zniechęcanie się,
- brak zrozumienia symboli, metafor, gestów, mimiki,
- nieprzystosowanie społeczne,
- trudności ze stosowaniem się do obowiązujących zasad i norm społecznych,
- brak otwartości w kontaktach z rówieśnikami,
- trudności z opanowaniem emocji,
- zachowania impulsywne,
- silne zainteresowanie specyficzną tematyką.
Na podstawie tej listy objawów ZA można wywnioskować, że plan pracy nauczyciela wspomagającego dla dziecka z Aspergerem może wyznaczać następujące cele pracy pedagogicznej:
- kształtowanie wytrwałości w podejmowanych działaniach,
- stymulowanie zdolności poznawczych,
- rozwój zdolności komunikacyjnych,
- wzmacnianie mocnych stron dziecka,
- korygowanie błędnych tez na temat otoczenia,
- rozwijanie umiejętności stosowania komunikacji niewerbalnej,
- rozwijanie umiejętności społecznych,
- wzmacnianie poczucia własnej wartości,
- nauka metod relaksacji,
- nauka kontrolowania emocji,
- uświadamianie konsekwencji negatywnych zachowań własnych,
- rozwijanie umiejętność autorefleksji wobec własnych zachowań i inne.
Praca z dzieckiem z Zespołem Aspergera powinna skupiać się na wzbudzaniu u ucznia empatii, budowaniu zrozumienia dla osób, które kierują się innymi wartościami oraz na motywowaniu ucznia z zespołem Aspergera do pełnego udziału w lekcjach. Warto pamiętać także, aby formułując cele i metody pracy, skupiać się na słabych stronach dziecka, jednocześnie wykorzystując jego mocne strony, takie jak:
- dojrzałość ponad wiek,
- duży zasób słownictwa,
- ponadprzeciętna inteligencja.
Jakie metody można stosować w pracy z dzieckiem z zespołem Aspergera?
Przykładowy plan pracy nauczyciela wspomagającego dla dziecka z zespołem Aspergera poza celami powinien określać także formy i metody pracy. W przypadku uczniów z ZA najczęściej stosowane formy pracy to:
- TUS – trening umiejętności społecznych – ma na celu kształtowanie odpowiednich zachowań podczas zajęć w grupie oraz zajęć indywidualnych. TUS pozwala nauczyć dziecko, czym jest ironia, jak rozumieć zamiary rozmówcy, jak zadawać pytania, jak stać się cierpliwym słuchaczem, jak rozwiązywać konflikty, a nawet jak interpretować dzieła literackie.
- SI – terapia integracji sensorycznej – polega na zajęciach ruchowych i obcowaniu z różnymi strukturami, co ma prowadzić do poprawy funkcjonowania układu nerwowego. Dzięki terapii uczeń powinien nauczyć się, jak analizować bodźce zewnętrzne odbierane przez zmysły. SI pomaga przezwyciężyć niechęć do określonych faktur, konsystencji czy kolorów.
- terapia poznawczo-behawioralna – pomaga utrwalić odpowiednie wzorce zachowań społecznych, wzmacnia integrację ucznia z klasą i nauczycielem, dzięki czemu motywuje dziecko do podążania za sukcesem edukacyjnym tak jak rówieśnicy.
Swego rodzaju formą pracy z uczniem z zespołem Aspergera (w zależności od możliwości ucznia) jest też budowanie indywidualnej relacji na linii uczeń-nauczyciel współorganizujący. Warto wiedzieć, że dziecko z zespołem Aspergera zazwyczaj nie uważa swoich rówieśników za równych sobie kompanów. Szuka więc rozmówców wśród osób dorosłych, które są w stanie zaspokoić jego potrzeby intelektualne.
Nauczyciel wspomagający powinien stać się takim kompanem i prowadzić rozmowy z uczniem na temat zagadnień pozalekcyjnych. Wskazane jest również, aby wyjaśniał dziecku, dlaczego nie wszyscy są w stanie sprostać jego wymaganiom i dlaczego niekiedy to właśnie on musi dostosować się do innych.