Wypełniony IPET według nowego rozporządzenia – wzór

Czym jest IPET?

IPET – Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny –  to dokument sporządzany osobno dla każdego ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Takie orzeczenie może otrzymać dziecko z niepełnosprawnością, z niedostosowaniem społecznym czy też z zagrożeniem niedostosowaniem społecznym. Poradnie wydają orzeczenia również uczniom, którzy wymagają dostosowania metod pracy i organizacji nauki, np. z uwagi na wadę wzroku czy słuchu. 

W IPET uwzględnia się zalecenia zawarte w orzeczeniu poradni psychologiczno pedagogicznej. Dokument powinien zostać oparty także na:

• wielospecjalistycznej ocenie poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU),
• zaświadczeniu lekarskim o stanie zdrowia,
• wywiadzie z rodzicami,
• opiniach specjalistów.

IPET musi obejmować okres, na jaki zostało wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, ale nie więcej niż jeden na etap edukacyjny.

Czy IPET jest obowiązkowy?

IPET jest dokumentem obowiązkowym, a jego opracowaniem powinien zająć się zespół złożony z nauczycieli i specjalistów, którzy prowadzą z uczniem zajęcia. W przypadku ośrodków w skład zespołu odpowiedzialnego za przygotowanie IPET wchodzą także wychowawcy grup. 

Podstawą opracowania IPET jest Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Rozporządzenie to podlega jednak modyfikacjom, a ostatnie zmiany w tym zakresie zostały wprowadzone w 2020 roku.

Kiedy robimy IPET a kiedy WOPFU?

Jak zostało wspomniane, IPET nierozerwalnie łączy się z WOPFU, czyli z wielospecjalistyczną oceną poziomu funkcjonowania ucznia. Pierwszy dokument opracowuje się jednak na taki okres, na jaki wydane zostało orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, a jednocześnie nie na dłużej niż na jeden etap edukacyjny.

IPET powinien powstać do 30 września roku szkolnego, w którym uczeń rozpoczyna od początku roku szkolnego realizowanie wychowania przedszkolnego, lub szkole. W przypadku złożenia orzeczenia z poradni PP w trakcie roku szkolnego zespół ma 30 dni na przygotowanie IPET-u.

Z kolei WOPFU sporządza się minimum dwa razy w roku. Na podstawie tego dokumentu należy też dokonać ewaluacji IPET i wprowadzić w nim zmiany, jeśli istnieje taka potrzeba.

Jakie elementy powinien zawierać IPET?

Opracowanie IPET nie jest prostym zadaniem, dlatego przed przystąpieniem do pracy warto sięgnąć po druk, jakim jest IPET według nowego rozporządzenia wzór. Dokument został przygotowany na podstawie obowiązujących przepisów. Wśród jego elementów należy wymienić między innymi:

• opis zintegrowanych działań, które mają poprawić jakość funkcjonowania dziecka w przedszkolu/szkole/placówce,
• zakres i sposób dostosowania programu nauczania do potrzeb dziecka (rozwojowych, psychofizycznych, edukacyjnych),
• opis działań wspierających rodziców dziecka,
• określenie wymiaru godzin, okresu i formy udzielania dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej, 
• opis zajęć rewalidacyjnych, socjoterapeutycznych, resocjalizacyjnych,
• opis zakresu współpracy z podmiotami, które działają na rzecz rodziny, z poradniami, z placówkami doskonalenia nauczycieli, z organizacjami pozarządowymi,
• określenie sposobu dostosowania warunków organizacji kształcenia do niepełnosprawności ucznia,
• określenie zakresu współpracy nauczycieli, specjalistów, wychowawców z rodzicami,
• opis zajęć: edukacyjnych, z zakresu doradztwa zawodowego, rozwijających umiejętności społeczne, z indywidualnego programu edukacyjno terapeutycznego, innych zajęć realizowanych indywidualnie z uczniem lub w grupie do 5 osób,
• opis realizowanego wychowania przedszkolnego.

W praktyce, IPET powinien zawierać przede wszystkim informacje o sposobie dostosowania programu do potrzeb ucznia. Dotyczy to zarówno dopasowania metod pracy z dzieckiem do jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych, jak i dostosowania sposobów sprawdzania wiedzy ucznia – kart pracy, sprawdzianów. W IPET ujmuje się również kryteria oceniania oraz informacje o dostosowaniu treści programu nauczania do możliwości ucznia.

Najprostszym sposobem na przygotowanie takiego dokumentu okazuje się więc wykorzystanie gotowego druku, jakim jest IPET wzór arkusza z przykładowymi wpisami. Pismo uwzględnia bowiem nie tylko podstawowe, niezbędne elementy programu – na podstawie rozporządzenia – ale także podpowiedzi dotyczące tego, jak należy wypełnić taki druk. 

O czym pisać w IPET?

Sięgając po IPET wzór wypełniony, łatwiej jest ocenić, jakie informacje są najistotniejsze w takim dokumencie i czego nie może w nim zabraknąć. Zasadniczo dokument musi bazować na orzeczeniu i zawartych w nim zaleceniach poradni. Jeśli chodzi o sposób i zakres dostosowania programu edukacyjno-terapeutycznego do potrzeb i możliwości ucznia, to IPET powinien zawierać między innymi informacje o:

• dostosowaniu treści nauczania,
• stosowanych kryteriach oceniania,
• sposobie sprawdzania wiedzy – czy ustnie, czy pisemnie, 
• dostosowaniu kart pracy i sprawdzianów – np. poprzez uwzględnienie dodatkowych instrukcji, przeredagowanie poleceń.

Wzór indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego uwzględnia także „zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów”. Celem takich działań jest poprawa funkcjonowania ucznia w szkole czy przedszkolu. W tym miejscu należy napisać więc o bezpośredniej pracy z dzieckiem oraz o tym, na co trzeba kłaść duży nacisk zwłaszcza w początkowej fazie realizacji programu.

Ponieważ IPET powinien nawiązywać też do współpracy z rodzicami, można zawrzeć w nim propozycję systemu motywacji ucznia do pracy. Powszechnie stosowanym rozwiązaniem jest również przedstawienie propozycji zasad funkcjonowania kontraktu behawioralnego między dzieckiem, rodzicami i nauczycielami. 

Ewaluacja IPET

Przynajmniej dwa razy w roku w każdej placówce powinna odbyć się ocena poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając ocenę efektywności programu IPET, czyli ewaluacja programu edukacyjno terapeutycznego opracowanego dla każdego ucznia osobno.

Jej celem jest określenie, jakie efekty przynosi obowiązujący program, czyli prowadzone z uczniem:

• zajęcia rewalidacyjne,
• zajęcia socjoterapeutyczne,
• zajęcia resocjalizacyjne,
• lub inne wybrane zajęcia wychowania przedszkolnego.

Jeśli w wyniku takiej analizy zespół opracowujący IPET dojdzie do wniosku, że program powinien ulec zmianie, należy dokonać modyfikacji programu IPET oraz przygotować aneks do IPET-u. 

Przykładowa ocena efektywności ucznia objętego indywidualnym programem edukacyjno-terapeutycznym jest wynikiem spotkania zespołu oraz opcjonalnie:

• przedstawiciela z poradni psychologiczno-pedagogicznej,
• asystenta lub pomocy nauczyciela,
• lekarza,
• psychologa,
• pedagoga,
• logopedy,
• innego specjalisty,
• rodziców.

Dodatkowe osoby biorą udział w ocenie efektywności IPET za zgodą pełnoletniego ucznia lub rodziców ucznia niepełnoletniego.