Arkusz hospitacji lekcji – wzór

Czym jest hospitacja?

Hospitacja to podstawowe narzędzie sprawowania nadzoru pedagogicznego oraz podstawowa forma kontroli i oceny pracy nauczycieli. Polega ona na biernym uczestnictwie w zajęciach dydaktycznych w celu dokonania ich analizy, a niekiedy również oceny. Jednocześnie hospitacja służy także kontroli sposobu realizacji programu nauczania i wychowania. Warto wiedzieć, że wyróżnia się kilka rodzajów hospitacji zajęć. To między innymi:

• hospitacja diagnozująca – ocenia postawy, umiejętności i wiedzę uczniów, 
• hospitacja doradcza – jej celem jest doskonalenie pracy nauczyciela,
• hospitacja oceniająca – pozwala ocenić jakość pracy nauczyciela,
• globalna – dotyczy wszystkich działań uczniów i nauczycieli,
• wycinkowa – dotycząca konkretnych elementów struktury zajęć.

Zasadniczym celem hospitacji zawsze będzie sprawdzenie, czy proces wychowania i kształcenia uczniów odbywa się prawidłowo oraz czy nauczyciel osiąga zamierzone wyniki. Hospitacja nie powinna być więc traktowana jako coś negatywnego, lecz jako istotne narzędzie doskonalenia procesu nauczania w szkole.

Jakie elementy powinien zawierać arkusz hospitacji lekcji?

Podczas hospitacji dyrektor lub inny wyznaczony przez niego nauczyciel obserwuje zajęcia prowadzone przez hospitowanego nauczyciela i odnotowuje swoje spostrzeżenia na przykładowym arkuszu hospitacji lekcji.

W zależności od rodzaju prowadzonej hospitacji inny będzie zakres pytań uwzględnionych w arkuszu, jednak podstawowe elementy dokumentu zawsze pozostaną takie same. Pismo powinno uwzględniać:

• dane nauczyciela hospitowanego,
• informacje o klasie, z którą prowadzone są zajęcia,
• datę obserwacji zajęć,
• cel obserwacji zajęć,
• tematykę prowadzonych zajęć.

Wymienione elementy to podstawowe informacje na temat obserwacji. Treść dokumentu tworzą natomiast pytania i odpowiedzi, czyli spostrzeżenia obserwatora.

Na jakie pytania może odpowiadać arkusz hospitacji lekcji?

Do opracowania arkusza obserwacji zajęć można wykorzystać uniwersalny wzór arkusza hospitacji lekcji, który pomaga sporządzić notatki z obserwacji, a następnie sformułować wnioski pohospitacyjne. Dokument zawiera pytania dotyczące między innymi:

• przygotowania nauczyciela do lekcji,
• przedstawienia przez nauczyciela celów i tematu lekcji,
• powiązania celów lekcji z umiejętnościami i wiedzą uczniów,
• sprawdzenia listy obecności,
• wpisania tematu do dziennika,
• udzielania uczniom informacji zwrotnych,
• udzielania uczniom wskazówek,
• wykorzystywania aktywnych metod nauczania,
• motywowania uczniów do aktywności,
• indywidualizowania pracy z uczniem,
• dbania o dyscyplinę na zajęciach,
• osiągnięcia założonych celów lekcji,
• podsumowania lekcji,
• dbania o dobrą atmosferę w trakcie zajęć,
• monitorowania procesu nabywania przez uczniów wiedzy i umiejętności,
• aktywności uczniów na zajęciach, itd.