Kontrakt wychowawczy – wzór

Do czego służy kontrakt wychowawczy?

Kontrakt wychowawczy, inaczej behawioralny, pozwala wskazać uczniowi drogę do wyeliminowania negatywnych zachowań i problemów wychowawczych za pomocą systemu innego niż system kar. Wprowadzenie kontraktów wychowawczych daje między innymi następujące rezultaty:

• poprawa dyscypliny na zajęciach,
• zwiększenie odpowiedzialności uczniów,
• zwiększenie zaangażowania uczniów,
• wzmocnienie relacji na linii uczeń-nauczyciel.

Zawierając kontrakt wychowawczy z uczniem, wychowawca rezygnuje z nieskutecznego najczęściej sposobu osaczania dziecka dorosłymi, którzy zarzucają mu niewłaściwe zachowanie.

Umowa daje dziecku poczucie kontroli – angażując się w proces przygotowania i realizacji kontraktu, uczeń zyskuje większą świadomość konieczności zapanowania nad własnym zachowaniem. Z zawarcia kontraktu korzysta więc zarówno nauczyciel, jak i sam uczeń. 

Jakie elementy powinien zawierać kontrakt wychowawczy?

Przykładowy kontrakt wychowawczy zawsze wygląda inaczej, ale zawiera te same elementy. W umowie należy uwzględnić:

• cele zawarcia kontraktu – krótkoterminowe i długoterminowe, określone tak, aby dało się ocenić, czy zostały osiągnięte,
• oczekiwania wobec ucznia dotyczące jego zachowania,
• sposoby egzekwowania oczekiwanych zachowań, czyli skutki przestrzegania i nieprzestrzegania postanowień umowy,
• sposoby oceniania postępów ucznia.

Kontrakt zawiera dokładny opis przewidywanych kar i nagród. Można podzielić je na te stosowane w szkole i w domu. Przykładowe kary to między innymi:

• zakaz korzystania z komputera, telewizora,
• nagana w dzienniku,
• zakaz udziału w imprezach szkolnych,
• zakaz udziału w wycieczkach szkolnych.

Z kolei przykładowe nagrody to:

• pochwała w klasie,
• pochwała przy rodzicach,
• czas ekranowy w domu, itp.

O czym warto pamiętać przy formułowaniu kontraktu wychowawczego?

Kontrakt behawioralny z uczniem można przygotować w oparciu o wzór kontraktu wychowawczego. Dokument podpowiada, jakie postanowienia trzeba uwzględnić w takiej umowie. Warto pamiętać przy tym, że kontrakt musi:

• być rzeczowy, zawierać konkretne oczekiwania,
• przewidywać realne, atrakcyjne dla ucznia nagrody,
• przewidywać dotkliwe kary, które należy wymierzać niezwłocznie, ale też adekwatnie do przewinienia ucznia,
• być sprawiedliwy dla ucznia,
• mieć charakter pozytywny,
• być aktualny – można modyfikować go za zgodą obu stron, dostosowując do potrzeb.

Warto pamiętać również, że kontrakt wychowawczy nie jest czymś obowiązkowym. Ucznia i rodziców nie można zmusić do zawarcia takiej umowy. Należy wskazać im jednak korzyści płynące z tego rozwiązania. Zawierając umowę tego typu, dziecko uczy się między innymi:

• przyjmowania konsekwencji za własne zachowanie,
• poczucia odpowiedzialności za swoje zachowanie,
• odpowiedzialności za wywiązywanie się ze złożonych obietnic.